سوال کلیدی این است که آیا نصب انکرها (شامل انواع انکر ضربه ای، رول بولت ها و انکربولت های مکانیکی) زیر سقف کار استاندارد و مورد تاییدی است یا خیر؟ و اگر مورد تایید است چه استانداردی و در چه شرایطی آن را تایید می نماید؟ در مقاله حاضر سعی داریم این موضوع را یک بار به صورت اساسی با مراجعه به ضوابط و استانداردهای موجود بررسی نماییم و راهکار مربوط به آن (نصب مازاد Redundant Fastening) را ارائه نماییم. اما در ابتدا لازم است شرایط نصب را به صورت کامل بازبینی نماییم:

نصب آویز (Suspended Fastening)

اگر شرایط مختلف نصب یک سیستم را در حالت های مختلف در نظر بگیریم، بدیهی به نظر می رسد که نصب یک سیستم به صورت معلق زیر سقف ریسک خسارات ناشی از شکست (Failure) آن را بالا می برد و خطرناک ترین کار ممکن به نظر می رسد! اما در بسیاری از موارد نصب تجهیزات غیر سازه ای (Non-Structural Components) در ساختمان و ساپورت های تاسیسات ما چاره ای غیر از نصب آن زیر سقف نداریم. در نتیجه بهتر است این کار را منطبق بر استانداردها در جهت بالا بردن ضریب اطمینان انجام دهیم.

بتن ترک دار (Cracked Concrete)

اما مشکل دیگری که در نصب زیر سقفی با آن دست و پنجه نرم میکنیم وجود بتن ترک دار است! بتن ترک دار به محدوده ای از بتن اطلاق می شود که در آن ناحیه بتن تحت نیروهای کششی قرار دارد. همانطور که می دانیم بتن قابلیت تحمل نیروهای کششی را نداشته و در این نواحی دچار ترک خوردگی می گردد. اگرچه در سازه این نقطه ضعف با تعبیه میلگردهای فولادی برای تحمل کشش جبران می گردد اما وجود ترک های کششی در بتن گریز ناپذیر است. باربری انکرهای اصطکاکی منبسط شونده بر تراکم بتن استوار است و وجود ترک کششی در بتن این موضوع را خدشه دار می نماید. در این شرایط لازم است از انکری استفاده گردد که در ناحیه ترک دار بتن تست شده باشد و باربری آن مشخص گردیده باشد. انکرهای دارای تاییدیه نصب در بتن ترک دار جزو این دسته می باشند.

نظریه نصب مازاد (Redundant Fastening Theory)

نظریه نصب مازاد (Redundant Fastening Theory) دقیقا راهکاری است که در این شرایط به آن نیاز داریم. این نظریه ابتدا در ETAG 001 Part 6 مطرح شد اما بعدا توسط استاندارد اروپا Eurocode جایگزین شد. اصول این نظریه بر این اساس استوار است که اگر سیستمی زیر سقف توسط تعداد زیادی انکر نصب گردد شما می توانید با نصب تعداد بیشتر از حد نیاز از فرو ریختن و شکست کل سیستم جلوگیری نمایید. تصور کنید که در طول خط کانال نیاز به نصب 10 عدد ساپورت تاسیسات با 20 عدد انکر دارید. حال اگر این نصب را توسط 13 عدد ساپورت با 26 عدد انکر انجام دهید ضریب اطمینان را تا 30 درصد افزایش داده اید و به زبان ساده تر 30 درصد اضافه تر نصب کرده اید! در این شرایط در صورت شکست یک نصب، بار آن بین سایر ساپورت های نصب شده توزیع می گردد و سیستم به صورت کلی دچار شکست نگردیده است. توجه داشته باشید که بر این اساس نظریه ی نصب مازاد در شرایطی که نصب توسط یک یا تعداد محدودی انکر انجام می شود قابل استفاده نخواهد بود. این نظریه بسیار محافظه کارانه است و باربری انکرها را تا حد قابل توجهی پایین تر از میزان واقعی آن ها در نظر می گیرد اما کمک می نماید که درجه اطمینان نصب بسیار بالا رود و ریسک آن به شدت کاهش یابد.

چه انکرهایی زیر سقف قابل استفاده هستند؟

انکرهای قابل استفاده در شرایط Redundant موارد محدودی هستند که برای اطمینان لازم است به شرایط ذکر شده در کاتالوگ آن ها توجه نمایید. به طور کلی رول بولت های لرزه ای فیشر شامل FAZ II ، FBS II و انکرهای ضربه ای فیشر مانند EA II در شرایط فوق دارای تاییدیه می باشند. همچنین این انکرها دارای تاییدیه استفاده در ناحیه ترک دار بتن نیز می باشند. اما لازم است برای کنترل طراحی از باربری های مربوط به حالت Redundant آن ها در نظر گرفته شود که نسبت به شرایط عادی باربری های پایین تری می باشد.